“Ένα μελανό σημείο στη λειτουργία και του σωφρονιστικού συστήματος και του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα”, χαρακτήρισε ο υπουργός Υγείας, κ. Ανδρέας Ξανθός, μιλώντας σε ημερίδα τα θέματα των αδικοπραγούντων ψυχικά ασθενών.
Αναλυτικά, η ομιλία του κ. Αν. Ξανθού:
Καλημέρα σε όλους. Αγαπητοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί συνάδελφοι, νομίζω όντως ότι είναι μία σημαντική εκδήλωση αυτή.
Έχουμε τη χαρά, μαζί με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, να παρουσιάζουμε ένα σημαντικό μεταρρυθμιστικό βήμα, ένα προοδευτικό βήμα με πολύ σημαντική επιστημονική τεκμηρίωση και σε εναρμόνιση με τις διεθνείς πρακτικές. Ένα βήμα εξανθρωπισμού και ενίσχυσης του δικαιωματικού πυρήνα, της απονομής δικαιοσύνης και του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ο κύριος Κοντονής, αναφέρθηκε πάρα πολύ αναλυτικά στις διατάξεις και στις προβλέψεις αυτού του σημαντικού νόμου.
Θεωρώ ότι πρέπει να επισημάνω και εγώ το πολύ καλό επίπεδο συνεργασίας ανάμεσα στα Υπουργεία, νομίζω ότι είναι ένα πρότυπο διυπουργικής συνεργασίας και συντονισμού. Υπήρξε ομάδα εργασίας με εκπροσώπηση και από τα δύο Υπουργεία η οποία για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα διαβουλεύτηκε, συζήτησε με την επιστημονική κοινότητα, με τους συναρμόδιους, έβγαλε το σχέδιο σε δημόσια διαβούλευση, υπήρξε εκτεταμένη συζήτηση με τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, με την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, με την Ένωση Προστασίας, με το Συνήγορο του Πολίτη, με την Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, με όλους τους φορείς που έχουν άποψη και εμπειρογνωμοσύνη για αυτά τα θέματα.
Καταλήξαμε σε ένα σχέδιο νόμου, συζητήθηκε στη Βουλή, υπήρξε η μέγιστη δυνατή πολιτική και κοινωνική συναίνεση και πραγματικά θεωρώ ότι έρχεται να αντιμετωπίσει ένα μελανό σημείο που ήταν γνωστό αλλά έμπαινε πάντα κάτω από το χαλί, ένα μελανό σημείο στη λειτουργία και του σωφρονιστικού συστήματος και του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα.
Θεωρώ, λοιπόν, ότι αυτό είναι ένα βήμα που πραγματικά δίνει το στίγμα ότι σε περιόδους κρίσης, σε περιόδους λιτότητας, σε περιόδους δημοσιονομικών περιορισμών, μπορούν να γίνονται δράσεις, παρεμβάσεις που ενισχύουν αυτή την κουλτούρα του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου, την κουλτούρα της ανθρωποκεντρικής φροντίδας χωρίς εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Για πρώτη φορά, όντως αυτοί οι ασθενείς που έχουν τελέσει, βεβαίως, αδικήματα, κάποια από αυτά και πολύ σοβαρά, αντιμετωπίζονται όχι μόνο με όρους εγκλεισμού, όχι μόνο με όρους αποτροπής επικινδυνότητας, ασφάλειας, φύλαξης και τα λοιπά, αλλά και με όρους εξατομικευμένης και ποιοτικής θεραπευτικής φροντίδας.
Νομίζω ότι αυτό είναι μία πολύ σημαντική αλλαγή. Είναι μία αλλαγή παραδείγματος, όπως λέμε κάποιες φορές, και συνάδει και με την προσπάθεια που κάνουμε να μετασχηματίσουμε και το τοπίο συνολικά στο χώρο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, να επανεκκινήσουμε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση η οποία επίσης είναι ένα πολύ σημαντικό προοδευτικό βήμα στο σύστημα της ψυχικής υγείας της χώρας μας, το οποίο είχε βαλτώσει τα χρόνια της κρίσης και των περικοπών και που και αυτό προωθεί μια αλλαγή παραδείγματος.
Από την ασυλική φροντίδα, στη φροντίδα σε επίπεδο κοινότητας, στην έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, στην εξωιδρυματική και εξωνοσοκομειακή συνεχή παρακολούθηση και φροντίδα ανθρώπων που έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Αυτό το βήμα έρχεται να πλαισιώσει και να ενισχύσει αυτήν την προοπτική και ξέρουμε πολύ καλά ότι υπάρχουν και εγγενείς αντιστάσεις και καχυποψίες και προκαταλήψεις και δυσπιστίες, οι οποίες όμως με τη συνδρομή της επιστημονικής κοινότητας, με την επιστημονική τεκμηρίωση, με τα καλά παραδείγματα τα οποία υπάρχουν διεθνώς αλλά και με τα ιστορικά παραδείγματα στη χώρα μας.
Νομίζω ότι το παράδειγμα της Λέρου είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό. Όταν ξεκίνησε η συζήτηση για την αποασυλοποίηση στη χώρα, υπήρχαν πολύ ισχυρές φωνές που έλεγαν, μα είναι δυνατόν αυτοί οι ασυλοποιημένοι για χρόνια άνθρωποι να ξαναγίνουν λειτουργικοί;
Αυτό το παράδειγμα δίνει απαντήσεις σε εύλογα ερωτηματικά τα οποία μπορούν να διατυπωθούν και προφανώς αυτό το βήμα αγαπητοί συνάδελφοι, χρειάζεται για να λειτουργήσει στην πράξη, χρειάζεται μια ενισχυμένη υποστήριξη από το δημόσια σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας της χώρας μας.
Χρειάζεται να υπάρξουν αναβαθμισμένες υπηρεσίες, καλύτερη στελέχωση, καλύτερη οργάνωση του συστήματος, ανάπτυξη περισσότερων δομών και υπηρεσιών, ιδιαίτερα στην κοινότητα.
Είναι σημαντικό ότι η πρόνοια, η φροντίδα αυτών των αρρώστων δεν θα γίνεται μόνο σε ασυλικό περιβάλλον. Μπορεί να γίνεται είτε στις ψυχιατρικές κλινικές των γενικών νοσοκομείων και κάνουμε μία προσπάθεια αυτήν την περίοδο να αναπτύξουμε σε 7 νοσοκομεία της περιφέρειας, ψυχιατρικές κλινικές, έτσι ώστε να σταματήσει και αυτή η συρροή περιστατικών και ειδικά των ακούσιων εισαγωγών, των εισαγγελικών εντολών στα τρία ειδικά ψυχιατρικά νοσοκομεία, τα οποία σιγά – σιγά πρέπει να μπουν σε μια διαδικασία μετασχηματισμού και οριστικής υπέρβασης του ασύλου και επίσης, η φροντίδα αυτών των ανθρώπων προβλέπεται να γίνεται και σε δομές που είναι στην κοινότητα, σε κέντρα ψυχικής υγείας με τη συνδρομή κινητών μονάδων, με τη συνδρομή άλλων εξωνοσοκομειακών υπηρεσιών.
Άρα λοιπόν, το δημόσιο σύστημα υγείας για να υποστηρίξει αυτό το βήμα, χρειάζεται μια σοβαρή προσπάθεια. Είμαστε σε μία περίοδο ενίσχυσής του και με ανθρώπινο δυναμικό, παρά τους περιορισμούς και τη στενότητα ανθρώπινων και υλικών πόρων που υπάρχει αυτήν την περίοδο στη χώρα μας.
Νομίζω όμως ότι πραγματικά σε ένα κλίμα συνεργασίας με το ανθρώπινο δυναμικό του συστήματος, με την επιστημονική κοινότητα, με τους συναρμόδιους φορείς και τα Υπουργεία, μπορεί αυτό το βήμα να υποστηριχθεί, να είναι αποτελεσματικό, να είναι μετρήσιμο και να μεταβάλει πραγματικά ένα τοπίο, το οποίο δεν περιποιούσε τιμή για το κράτος πρόνοιας στη χώρα μας.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ και εύχομαι καλή επιτυχία στην ημερίδα σας.
